Προϋπόθεση Δημοκρατίας

της Δέσποινα Κάντα *

Η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας καθιερώθηκε το 1993 από την Παγκόσμια Ένωση Εφημερίδων και μετά από εισήγηση της UNESCO. Από τότε και κάθε χρόνο η 3^η Μαΐου αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές και με βαθιά σημασία για το θεσμό της Δημοκρατίας ημέρα. Τιμώντας την έκκληση Αφρικανών δημοσιογράφων «για ελεύθερα, ανεξάρτητα και πλουραλιστικά ΜΜΕ», που έμεινε στην ιστορία ως «Διακήρυξη Βίντχουκ», η εορτή της Ελευθεροτυπίας υπήρξε αφορμή για περαιτέρω έρευνα σχετικά με την φίμωση των ΜΜΕ στις χώρες ανά τον κόσμο.

Ένα έργο που επιτελέστηκε από την Επιτροπή για την Προστασία τον Δημοσιογράφων, φέρνει στο προσκήνιο των εξελίξεων ανησυχητικά στοιχεία αναφορικά με τους παραπάνω παράγοντες που συντελούν την έννοια της Ελευθερίας του Τύπου. Με ενδιαφέρουσες μελέτες κατά το 2015, μας εξηγούν γιατί καταλήγουν στο ότι οι 10 χώρες που θα ακολουθήσουν κατατάσσονται ως οι χώρες με τη μεγαλύτερη λογοκρισίας παγκοσμίως ( MostCensoredCountries):

1. Ερυθραία
2. Βόρεια Κορέα
3. Σαουδική Αραβία
4. Αιθιοπία
5. Αζερμπαϊτζάν
6. Βιετνάμ
7. Ιράν
8. Κίνα
9. Μιανμάρ ¹

Απογραφή 2016 φυλακών: 259 φυλακίσεις δημοσιογράφων παγκοσμίως ²

Παρατηρώντας το γράφημα που δημοσίευσε η CPJαντιλαμβανόμαστε το μέγεθος του αριθμού των θυμάτων δημοσιογράφων και Media Workers από το 1992 έως σήμερα.

Θάνατοι Δημοσιογράφων και υπαλλήλων ΜΜΕ ³

Μόλις το 2018 μετράμε 19 θανάτους δημοσιογράφων και Media Workers, κυρίως σε περιοχές με έκρυθμες πολιτικές καταστάσεις και εμπόλεμες ζώνες, συμπεριλαμβάνοντας μεταβλητές επιβεβαιωμένων και ανεπιβεβαίωτων κινήτρων.

Θάνατοι Δημοσιογράφων και υπαλλήλων ΜΜΕ ⁴

Ωστόσο η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων δεν είναι η μοναδική προσπάθεια ανάδειξης ενός τόσο σημαντικού προβλήματος με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι πανανθρώπινοι θεσμοί και αξίες.

Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, με έδρα τη Γαλλία, είναι η ΜΚΟ που θεωρεί πως η ελευθερία μετάδοσης των γεγονότων, οι καταγγελίες των παραβιάσεων και η ευαισθητοποίηση του κοινού είναι χρέος όλων όσων επιθυμούν μια αληθινή δημοκρατία με σεβασμό στα δικαιώματα και την ελευθερία. Με τη σειρά τους, πραγματοποιούν ένα τεράστιο έργο σχετικά με το βαθμό Ελευθερίας του Τύπου ανά τον κόσμο, κάτι το οποίο φαίνεται αναλυτικά στον παρακάτω χάρτη. Στο πλαίσιο της ερευνητικής τους δραστηριότητας, μάλιστα, πραγματοποιείται καταγραφή των χωρών σε λίστες ώστε να συγκρίνονται τα δεδομένα με προηγούμενες χρονιές και να κατατάσσονται σε κλίμακα από την χώρα με την περισσότερη Ελευθερία Τύπου ως αυτή με την περισσότερη λογοκρισία.

Δείκτης Ελευθερίας Τύπου 2018 σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα ⁵
Καλή κατάσταση | Ικανοποιητική κατάσταση | Ευδιάκριτα προβλήματα | Δύσκολη κατάσταση | Πολύ δύσκολη κατάσταση

Αξίζει να θυμηθούμε πως το δικαίωμα της Ελευθερίας του Τύπου, της δημοσίευσης σκέψεων, απόψεων και του προφορικού λόγου είναι κατοχυρωμένο από το 1793, στη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων τους Ανθρώπου και του Πολίτη, ως αποτέλεσμα της Γαλλικής Επανάστασης. Μιλώντας, λοιπόν, για μια αξία αιώνων, η Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθεροτυπίας υπενθυμίζει τη σημαντικότητα τόσο της κατοχύρωσης μιας από τις σημαντικότερες αρχές της δημοκρατίας, αλλά την επιτακτική ανάγκη της διατήρησης αυτής.

1 – https://cpj.org/2015/04/10-most-censored-countries.php
2 – https://cpj.org/imprisoned/2016.php
3 – https://goo.gl/iakduX
4 – https://goo.gl/dusC41
5 – https://goo.gl/MEsjVr

*
Δέσποινα Κάντα, Πολιτικός Επιστήμονας, Διεύθυνση Εθελοντισμού ΕΟΠΕ