Η Διαχρονική Εξέλιξη της Φτώχειας στην Ελλάδα, άρθρο για το επίπεδο διαβίωσης στην Ελλάδα
της κας Έμυς Κακαρούμπα *
Το πρόβλημα της φτώχειας στην Ελλάδα είναι διαχρονικό. Η κύρια αιτία της φτώχειας είναι η ανεργία και ιδιαίτερα η μακροχρόνια ανεργία, που στερεί από τους ανθρώπους τη δυνατότητα να έχουν πόρους που να επαρκούν για τη διαβίωση τους. Στην Ελλάδα το επίπεδο της φτώχειας είναι αρκετά μεγάλο σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η φτώχεια δεν σχετίζεται μόνο με την ανεργία αλλά και με τους χαμηλούς μισθούς, οι οποίοι με τη σειρά τους συνδέονται με τη μερική απασχόληση αλλά και τη χαμηλή εξειδίκευση. Οι αιτίες του προβλήματος αυτού είναι η έλλειψη κατάλληλης οργάνωσης της αγοράς εργασίας, το άδικο φορολογικό σύστημα και η παντελής απουσία κοινωνικής πολιτικής.
Για τα έτη 2008 και 2012 η Ελλάδα ήταν δεύτερη σε ανισοκατανομή εισοδήματος ανάμεσα στα 15 κράτη-πρώτα μέλη της Ε.Ε. Τα μεγέθη αυτά αποδεικνύουν την απουσία κοινωνικής πολιτικής τόσο πριν αλλά και κατά της διάρκεια της κρίσης. Η έλλειψη κοινωνικών δομών στην Ελλάδα συντελεί το μέγιστο στην επιδείνωση της κατάστασης.
Στην Ελλάδα καταγράφεται και το υψηλότερο χάσμα φτώχειας στην Ε.Ε-15, με το 50% να έχουν εισόδημα μικρότερο από το αντίστοιχο ισοδύναμο των 407 ευρώ μηνιαίως ενός μονομελούς νοικοκυριού.
Μια από τις κυριότερες επιπτώσεις των πολιτικών λιτότητας είναι η δραματική μείωση των δημόσιων εσόδων ως αποτέλεσμα της ραγδαίας κάμψης της οικονομικής δραστηριότητας και της απασχόλησης. Αυτή η απώλεια δημιουργεί την ανάγκη λήψης μέτρων περιστολής των δημόσιων δαπανών, συντηρώντας έτσι τον φαύλο κύκλο λιτότητας-ύφεσης-δημοσιονομικής αφερεγγυότητας.
Η βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή στην Ελλάδα είχε σοβαρές επιπτώσεις στις συνθήκες διαβίωσης των πολιτών, οδηγώντας σε δραματική αύξηση του δείκτη φτώχειας, επιβεβαιώνοντας έτσι την επίδραση της λιτότητας στην υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου στη χώρα μας.
Η ραγδαία περιστολή της κρατικής χρηματοδότησης του συστήματος κοινωνικής προστασίας, σχετίζεται άμεσα με την αύξηση των φαινομένων φτωχοποίησης και υλικής αποστέρησης στην ελληνική κοινωνία και την απόκληση του βιοτικού επιπέδου στη χώρα μας από το μέσο ευρωπαικό. Παράλληλα με τη διόγκωση της φτώχειας σημαντική είναι και η διεύρυνση της εισοδηματικής ανισότητας στην Ελλάδα, η οποία κατατάσσεται το 2014 στη 3η θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε-15 με το υψηλότερο επίπεδο εισοδηματικής ανισότητας βάσει των τιμών του δείκτη Gini.
Τα οικονομικά προβλήματα με επακόλουθο την αύξηση της ανεργίας σε πολλές χώρες το περασμένο χρόνο οδήγησαν στην απομάκρυνση από τους στόχους περί εξάλειψης της φτώχειας μέχρι το 2010, που είχε θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ανάδειξη της φτώχειας σαν επισήμανση και επομένως και των πολιτικών για την αντιμετώπισή της απέκτησε νέα σημασία από το 1970 και μετά. Η νέα ώθηση ήταν προϊόν προβληματισμού μιας νέας γενιάς οικονομολόγων κυρίως του Α.SEN(1998 – 2000) που έθεσαν το ζήτημα της φτώχειας κάτω από νέα διερεύνηση, καθώς επίσης και του γεγονότος ότι διεθνείς οργανισμοί όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Ο.Η.Ε. και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιέβαλαν τη φτώχεια στις προτεραιότητές τους.
* Έμυ Κακαρούμπα, γραφείο δημοσίων σχέσεων Ε.Ο.Π.Ε.
